NUTRIGENETYKA I NUTRIGENOMIKA JAKO PODSTAWA PROFILAKTYKI I TERAPII ŻYWIENIOWEJ

PAULINA ZACHRADNIK, ADAM KULA

Podstawowym celem nutrigenetyki i nutrigenomiki jest zbadanie interakcji genów z substancjami odżywczymi w celu terapeutycznego oddziaływania na organizm. Nutrigenetyka opiera się na badaniu indywidualnej zmienności genetycznej, a dokładniej polimorfizmów kluczowych dla metabolizmu genów, które odpowiadają za odpowiedź organizmu na aktywny składnik diety. Intensywne badania nutrigenetyczne przyniosły pogłębioną wiedzę na temat polimorfizmów genów odpowiadających za zachorowalność na różne rodzaje nowotworów, otyłość, cukrzycę typu 2, choroby sercowo-naczyniowe (CVD), czyli całej gamy chorób cywilizacyjnych. W przypadku każdej z tych chorób znaleziono aktywne składniki diety, które działają potencjalnie protekcyjnie lub aktywująco na ekspresję genu. Przykładem jest protekcyjne działanie polifenoli z zielonej herbaty, zapobiegających rakowi piersi u kobiet z polimorfizmem genu ACE. Wiedza o aktywnych składnikach diety i ich wpływu na ekspresję genów musi zostać jednak wielokrotnie zweryfikowana zanim zostanie użyta do przygotowania spersonalizowanych zaleceń dietetycznych. Leczenie nietolerancji laktozy i celiakii jest przykładem na to, jak ważne jest właściwe rozpoznanie aktywnego składnika diety, bowiem w przypadku tych chorób, eliminacja z diety laktozy lub glutenu przynosi niemal zupełne cofnięcie się objawów chorobowych. Badania w zakresu nutrigenetyki i nutrigenomiki prowadzone są z coraz większą intensywnością. Sprzyja temu rozwój nowych pokrewnych dziedzin naukowych: transkryptomiki, proteomiki i bioinformatyki. Dzięki temu wzrosnąć może powszechność wykonywania testów genetycznych, dzięki którym przygotowanie przez lekarzy klinicystów i współpracujących z nimi dietetyków spersonalizowanych zaleceń dietetycznych, stanie się rzeczywiście realne.

Pobierz artykuł w pliku PDF

Przeglądaj online

KWSPZ_czasopismo_1_2021_5-1

Słowa kluczowe: nutrigenetyka, nutrigenomika, ekspresja genu, choroby przewlekłe, dieta spersonalizowana.